Sąd Najwyższy kolejny raz poparł odfrankowienie kredytów indeksowanych

Orzeczenie Sądu Najwyższego

W dniu 9 maja 2019 r., w wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt I CSK 242/18 Sąd Najwyższy po raz kolejny stanął na stanowisku, że uznanie za abuzywne postanowienia umowy kredytu udzielonego w złotych i indeksowanego do waluty obcej, w którym określono zasady ustalania kursu tej waluty, prowadzi do wyeliminowania mechanizmu indeksacji z treści wiążącego strony stosunku prawnego.

Tym samym, Sąd Najwyższy potwierdził swój pogląd, wyrażony w wyroku z dnia 4 kwietnia 2019 r., o którym pisaliśmy już wcześniej na naszym blogu (https://sqrlegal.pl/bez-kategorii/sad-najwyzszy-poparl-odfrankowienie-kredytow-indeksowanych-do-chf/).

Abuzywny charakter klauzul przeliczeniowych

W swym orzeczeniu Sąd Najwyższy uznał, iż postanowienia określające zasady ustalania przeliczenia na CHF przy wypłacie kredytu, jak i przy spłacie jego poszczególnych rat, miały charakter niedozwolonych postanowień umownych. Klauzule te kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, poprzez uzależnienie wysokości świadczenia konsumenta od swobodnej decyzji banku.

Niejednoznaczne sformułowanie postanowień

W ocenie SN z treści klauzul waloryzacyjnych wynika (pośrednio), w jakiej wysokości świadczenie ma być spełnione, a co za tym idzie, określają one główne świadczenie stron.

Sąd Najwyższy uznał jednak, iż przedmiotowe klauzule nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, prostym i zrozumiałym dla konsumenta językiem. Bank nie przedstawił kredytobiorcy mechanizmu wymiany waluty obcej, tak aby był on w stanie oszacować konsekwencje finansowe wynikające z umowy kredytu. Z tego też względu SN uznał, że postanowienia umowy dotyczące waloryzacji stanowią klauzule abuzywne.

Skutek uznania postanowień umowy za niedozwolone

Mając na względzie powyższe, Sąd Najwyższy wskazał, że warunek umowny uznany za nieuczciwy należy uznać za nigdy nieistniejący, tak by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta. De facto powinno więc dojść do przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta, w jakiej znajdowałby się on, gdyby umowa nie zawierała abuzywnego postanowienia.

Co dalej z kredytem we frankach?

Jeżeli umowa po eliminacji klauzul abuzywnych nadal zawiera postanowienia pozwalające określić prawa i obowiązki stron (w szczególności kwotę kredytu w złotych, okres kredytowania i terminy spłaty oraz wysokość oprocentowania), to wyeliminowanie z niej abuzywnej klauzuli przeliczeniowej nie doprowadzi do upadku całej umowy. Nie zmienią się również zasady dotyczące wysokości i mechanizmu ustalania oprocentowania.

„Odfrankowienie” kredytu

Wobec powyższego kredyt indeksowany należy uznać za kredyt złotowy. Powinien on być spłacany w złotych w terminach przewidzianych w umowie i z zastosowaniem przewidzianego tam oprocentowania. Jeżeli wysokość faktycznych spłat była wyższa, świadczenie z tego tytułu może być uznane za nienależne, a kredytobiorca może dochodzić zwrotu dokonanej nadpłaty.

Aneksowanie umowy kredytu frankowego

Co istotne, w wyroku z dnia 9 maja 2019 r. Sąd Najwyższy pochylił się również nad kwestią aneksowania umowy kredytu indeksowanego kursem waluty obcej. Sąd Najwyższy uznał, że zawarcie aneksu do umowy kredytowej nie stanowi odnowienia zobowiązania (art. 506 k.c.). Ponadto, zdaniem SN oświadczenie kredytobiorcy o uznaniu długu zawarte w aneksie nie wyklucza możliwości skutecznego wykazywania, iż rzeczywista wysokość tego zadłużenia jest inna.

Oznacza to, iż w ocenie Sądu Najwyższego zawarcie aneksu do umowy kredytu indeksowanego nie sanuje jej wadliwych postanowień. Stanowisko takie jest zgodne również z poglądem wyrażonym wcześniej w Uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r. (sygn. III CZP 29/17).

Podsumowanie

W  naszej opinii opisane powyżej orzeczenie Sądu Najwyższego można uznać za przełomowe. Należy spodziewać się zatem, iż będzie miało ono istotny wpływ na wyroki wydawane przez sądy powszechne w sprawach Frankowiczów. Sąd Najwyższy bowiem w sposób jednoznaczny przyjął stanowisko niewątpliwie korzystne dla kredytobiorców, rozwiewając tym samym wątpliwości odnośnie klauzul indeksacyjnych oraz aneksowania umów frankowych pojawiające się w dotychczasowych procesach.

Pełna treść orzeczenia Sądu Najwyższego wraz z uzasadnieniem dostępna jest pod adresem: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/I%20CSK%20242-18-2.pdf

W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących opisanych powyżej zagadnień oraz obsługi prawnej w zakresie dochodzenia roszczeń od banku, zapraszamy do kontaktu mailowego pod adresem:

Chętnie odpowiemy na wszelkie Państwa pytania.