Rozliczenie net billingu w VAT
W związku z istotnym wzrostem cen energii oraz zwiększoną świadomością środowiskową w ostatnim czasie szerokie grono przedsiębiorców zainwestowało w instalacje OZE. Pozytywne aspekty wykorzystania odnawialnych źródeł energii dotyczą nie tylko korzystnego wpływu na środowisko poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń, ale również pozwalają na istotną redukcję kosztów energii. Polskie regulacje dotyczące zasad wykorzystania instalacji OZE wskazane zostały w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. 1 kwietnia 2022 r. weszła w życie istotna nowelizacja wskazanej ustawy, zmieniająca sposób rozliczania prosumentów, wprowadzając rozliczenie w formie net billingu. Nowy system rozliczenia energii obowiązuje prosumentów, którzy złożyli wniosek o przyłączenie do sieci po 1 kwietnia 2022 r., prosumenci którzy złożyli swoje wnioski przed wskazaną datą uprawnieni są do rozliczania się w poprzednim systemie – net meteringu jeszcze przez okres 14 lat.
System net billingu polega na rozliczeniu nadwyżek metodą wartościową, opartą o wartość energii przekazanej do sieci oraz z niej zakupionej. Ten sposób rozliczenia oznacza, że prosumenci będą sprzedawać nadwyżki wyprodukowanej energii, a w okresach gdy zapotrzebowanie na energię przewyższać będzie produkcje, będą dokonywać zakupu energii jak odbiorcy nieposiadający instalacji OZE. Uregulowanie sposobu rozliczenia prosumentów w oparciu o model net billingu wskazane zostało w art. 4b ustawy o odnawialnych źródłach energii.
Pod kątem rozliczenia podatkowego, zmiana systemu rozliczania nadwyżek energii ma największe znaczenie dla prosumentów będących przedsiębiorcami (czynnymi podatnikami VAT), którzy wykorzystują instalacje fotowoltaiczne w swojej działalności gospodarczej. Wśród przedsiębiorców pojawiły się liczne wątpliwości związane z konsekwencjami podatkowymi wprowadzenia rozliczenia w modelu net billingu, co znajduje potwierdzenie w zapytaniach kierowanych do Dyrektora KIS w drodze wniosków o interpretacje indywidualne. Podatnicy kierują do organu podatkowego przede wszystkim (choć nie tylko) pytania dotyczące ustalenia:
- czy wprowadzenie energii elektrycznej do sieci przy rozliczeniu w systemie net billingu podlega opodatkowaniu VAT,
- podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wprowadzenia energii elektrycznej do sieci,
- momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z wprowadzeniem energii elektrycznej do sieci.
W interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2023 r. 0112-KDIL1-1.4012.21.2023.2.HW Dyrektor KIS potwierdził, że „sprzedaż energii elektrycznej (stanowiącej towar), w tym energii wyprodukowanej z odnawialnych źródeł energii za wynagrodzeniem, co do zasady wpisuje się w definicję działalności gospodarczej i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów, co znajduje potwierdzenie w ww. wyroku TSUE C-219/12.”. Konstrukcja systemu net billingu zakłada sprzedaż nadwyżki wyprodukowanej przez właściciela OZE energii elektrycznej, spełniając tym samym warunek odpłatności dostawy, w związku z czym wprowadzenie nadwyżki energii do sieci podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Zgodnie ze wskazaniami organu podatkowego, podstawę opodatkowania VAT w przypadku rozliczeń w systemie net billing należy ustalić jako „kwotę stanowiąca iloczyn energii elektrycznej wynikającej z salda dodatniego (tj. ilości energii pobranej przez Prosumenta w poszczególnych godzinach, czyli z uwzględnieniem bilansowania międzyfazowego) i ceny stosowanej dla danego okresu rozliczenia, pomniejszoną o należny podatek od towarów i usług, bez pomniejszenia jej o wartość rozliczenia depozytu Prosumenta.” Z cytowanego stanowisko wynika, że podatek powinien zostać wyliczony z zastosowaniem metody „w stu”. Oznacza to, iż iloczyn energii wprowadzonej i cen rynkowych stanowić będzie dla prosumenta kwotę brutto.
W odniesieniu do wyznaczenia terminu powstania obowiązku podatkowego zastosowanie ma przepis art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. W przypadkach, gdy podatnik nie wystawił faktury bądź wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności. Takie stanowisko przyjmowane jest również przez organy podatkowe, co potwierdzają interpretacje indywidualne, m.in. przytoczona kwietniowa interpretacja indywidualna 0112-KDIL1-1.4012.21.2023.2.HW. Wątpliwości budzi natomiast określenie momentu upłynięcia terminu płatności.
Wątpliwości związane z nową metodą rozliczania pojawiły się również po stronie dostawców energii, którzy kierują do organów podatkowych zapytania dotyczące możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT z faktur wystawianych przez prosumentów będących czynnymi podatnikami VAT. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 12 stycznia 2023 r. 0114-KDIP4-1.4012.417.2022.1.APR Dyrektor KIS potwierdził, że spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez prosumentów z tytułu rozliczenia energii elektrycznej wytworzonej w instalacji OZE.
Nowa metoda rozliczeń energii produkowanej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii może stać się dla przedsiębiorców przysłowiowym ciężkim orzechem do zgryzienia, w związku z koniecznością rozliczenia VAT w tym zakresie. W celu wyeliminowaniem ryzyka błędu w zakresie wskazanych wątpliwości, zachęcamy do wystąpienia z wnioskiem o interpretacje indywidualną – gdyż konsekwencje w tym zakresie będą się nakładać na kolejne okresy rozliczeniowe.