7 stycznia 2019 w Blog

Przestępstwa motywowane nienawiścią – projekt badawczy Rzecznika Praw Obywatelskich

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich we współpracy z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie przeprowadziło projekt badawczy, którego celem było oszacowanie skali występowania oraz zgłaszalności przestępstw z nienawiści, a także rozpoznanie ich specyfiki w wybranych społecznościach, tj. muzułmańskiej, afrykańskiej i ukraińskiej. Wyniki badania zostały opublikowane podczas II Kongresu Praw Obywatelskich zorganizowanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich w dniach 14 – 15 grudnia 2018 roku w Warszawie.

Przedsięwzięcie jest częścią projektu, w ramach którego ODIHR stworzy oraz rozpowszechni obszerny zestaw narzędzi wspomagający podmioty wymiaru sprawiedliwości w walce z przestępstwami z nienawiści, a także poprawi zgłaszalność tych przestępstw oraz usprawni gromadzenie danych dotyczących przestępstw z nienawiści na szczeblach lokalnych, regionalnych oraz krajowych.

To pilotażowe badanie przeprowadzone zostało przy wykorzystaniu metody Respondent Driven Sampling. Jest to odmiana metody „kuli śnieżnej” – respondenci po wywiadzie sami rekrutują kolejnych.

Ponad 600 respondentów należących do badanych społeczności zostało zapytanych o doświadczanie przestępstw z nienawiści, mieszczących się w sześciu wskazanych przez badaczy kategoriach (znieważenia, groźby, zniszczenie mienia, naruszenia nietykalności cielesnej, stosowania przemocy i napaści seksualnej). W ten sposób ustalono, że ponad 18 % Ukraińców, 8 % muzułmanów i aż 43 % osób pochodzących z państw Afryki Subsaharyjskiej doświadczyło w latach 2016 – 2017 co najmniej jednego przestępstwa motywowanego nienawiścią. Tak uzyskane wyniki zostały następnie wykorzystane do oszacowania liczby przestępstw z nienawiści w całych społecznościach – zamieszkujących w objętych badaniem województwach – których liczebność została określona na podstawie danych dostarczonych przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Oszacowano w ten sposób, że w przypadku społeczności ukraińskiej w woj. małopolskim, najliczniejszej spośród badanych grup, w latach 2016-2017 mogło dojść do 44 000 przestępstw z nienawiści. W przypadku migrantów pochodzących z krajów muzułmańskich i migrantów z krajów Afryki Subsaharyjskiej, liczby te, dla samego województwa mazowieckiego, wynoszą ok. 4300 oraz ok. 3000 przestępstw.

W wyniku doświadczonych przestępstw ofiary zmieniają codzienne nawyki: rezygnują z publicznego używania swojego języka, unikają ubiorów kojarzących się z ich religią, a nawet próbują ukrywać kolor skóry.

W reakcji na powyższe informacje wielu uczestników projektu przywołało swoje osobiste doświadczenia, związane ze zjawiskiem przestępstw z nienawiści np. groźby karalne zgłaszane w mediach społecznościowych. Co było szczególnie niepokojące to przytoczone przykłady reakcji, a właściwie jej braku, ze strony Policji (ofiary uzyskiwały informacje, że podjęcie kroków prawnych możliwe będzie dopiero w przypadku naruszenia nietykalności fizycznej). Wynikało z tego, że osoby doświadczające przestępstw z nienawiści w sytuacji kiedy zwróciły się o pomoc do organów ścigania, były w swoich zmaganiach pozbawione wsparcia Państwa.

Wyniki przytoczonego projektu badawczego prowadzą do jednoznacznego wniosku, że przepis art. 32 Konstytucji RP przewidujący równość i zakaz dyskryminacji pozostaje regulacją częściowo martwą w praktyce.

Materiały zamieszczone na stronie internetowej Kancelarii Prawnej SQUARE mają charakter informacyjny i nie stanowią porady prawnej. Kancelaria Prawna SQUARE, ani jej pracownicy, nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne błędy lub braki w zamieszczonych materiałach oraz ewentualne działania podjęte w oparciu o takie materiały.
Osoby zainteresowane uzyskaniem porady prawnej lub informacji dotyczących kwestii poruszonych na stronie proszone są o skontaktowanie się bezpośrednio z Kancelarią Prawną SQUARE poprzez formularz kontaktowy, wiadomość e-mail lub telefonicznie na numer wskazany w stopce.

The materials and information posted on the SQUARE Legal website are provided for general information purposes only and do not constitute legal advice. SQUARE Legal and its employees are not responsible for any errors or deficiencies in the posted materials or information, and any actions taken based thereon.
Should you be interested in obtaining legal advice or information on issues discussed on the SQUARE Legal website, do not hesitate to contact us directly via phone, online contact form or e-mail.