O prawie w SQRócie. Newsletter 1/2021
Szanowni Państwo,
z przyjemnością przedstawiamy Państwu pierwsze wydanie naszego newslettera „O prawie w SQRócie”, przygotowanego przez zespół SQUARE Tax & Legal.
Informujemy, że począwszy od lutego 2021 r., będziecie mogli Państwo zapoznać się z najważniejszymi informacjami oraz wydarzeniami prawnymi, które miały miejsce w ostatnim czasie, ujętymi w formie wpisu na naszym blogu. Wszystko po to, aby w łatwy i przystępny sposób zapewnić Państwu możliwość dotarcia do najistotniejszych zmian legislacyjnych oraz najnowszego orzecznictwa Sądów.
W pierwszym wydaniu naszego newslettera znajdziecie Państwo m.in. istotne informacje z zakresu spraw frankowych, w tym dotyczące zawarcia pierwszej ugody sądowej z bankiem w sprawie frankowej. Nie mogliśmy zapomnieć również o nowych regulacjach unijnych wprowadzających podatek od plastiku, czy też o wprowadzonym z początkiem roku obowiązku rejestracji umów o dzieło.
I. Pierwsza ugoda sądowa z bankiem w sprawie frankowej już podpisana
Przed Sądem Okręgowym w Warszawie zawarto pierwszą pilotażową ugodę pomiędzy frankowiczami a PKO Bankiem Polskim. Ugoda jest zgodna z propozycją przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, przy czym jej dokładna treść nie została opublikowana. W związku z zawarciem ugody postępowanie sądowe zostało umorzone. Być może owa ugoda będzie sygnałem dla banków, że jest to dobra alternatywa dla toczących się w sądach spraw.
II. Sąd Najwyższy przyjrzy się bliżej sprawom kredytów frankowych
Izba Cywilna SN zdecydowała o podjęciu uchwały w sprawach frankowych, co zostało zaplanowane na dzień 25 marca 2021 r. Sąd Najwyższy w ramach swoich rozważań mających skutkować ostatecznie wydaniem uchwały, ma odpowiedzieć na sześć pytań. W szczególności, czy:
1) w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu „frankowego”, które odnosi się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?;
2) w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łącznie świadczenie miało wyższą wysokość?
Opublikowanie uchwały przez Sąd Najwyższy powinno przyspieszyć rozstrzyganie spraw, a także pozwolić na ujednolicenie orzecznictwa w kwestiach kredytów frankowych, szczególnie jeśli chodzi o rozliczanie umów z bankami. Z ciekawością czekamy na rozstrzygnięcie i mamy nadzieję, że będzie ono korzystne dla frankowiczów.
III. Unia Europejska wprowadza podatek od plastiku
Od 1 stycznia 2021 r. na obszarze całej Unii Europejskiej wprowadzony został tzw. podatek od plastiku (plastic tax). Wpływy z tego tytułu do Unii Europejskiej będą pochodzić z krajowych składek obliczonych na podstawie masy niepoddanych recyklingowi odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, ze stawką 0,80 EUR za kilogram. Środki uzyskane z nałożonego na państwa podatku zostaną wykorzystane na wsparcie budżetu całej UE.
Płatności – jak zostało już wspominane – mają pochodzić z budżetów krajowych, co oznacza, że prawdopodobnie państwa członkowskie będą procedować uchwalenie równoważnych opłat z tytułu tworzyw sztucznych na rynkach krajowych w celu odzyskania kosztów składki, którą muszą wnieść do budżetu Unii Europejskiej.
W Polsce nie ma jeszcze finalnej odpowiedzi ustawodawcy na unijny podatek od plastiku, przy czym 20 stycznia 2021 r. udzielono odpowiedzi na interpelację w tej kwestii. Minister Finansów wskazał, że utworzenie nowej kategorii dochodów budżetu UE nie oznacza wprowadzenia unijnego podatku od plastiku oraz nałożenia bezpośrednio na konsumentów lub producentów plastiku nowych obowiązków lub obciążeń fiskalnych. Z założenia nowy zasób własny ma zachęcać państwa członkowskie do zwiększania poziomu recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych lub/i zmniejszać ilość odpadów nieprzetworzonych, celem ograniczenia negatywnych skutków wpłaty od plastiku dla budżetów państw członkowskich. Prace nad wprowadzeniem takich rozwiązań prowadzi Ministerstwo Klimatu i Środowiska w związku z implementacją pakietu legislacyjnego UE dotyczącego odpadów.
IV. Jednolita pensja w całej UE?
Pod koniec ubiegłego roku przedstawiony został wniosek ustawodawczy Komisji Europejskiej dotyczący projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej.
Głównym celem dyrektywy jest ochrona pracowników zatrudnionych w Unii Europejskiej poprzez zapewnienie minimalnego wynagrodzenia, dającego możliwość życia na godnym poziomie bez względu na miejsce wykonywania pracy. Ustalenie odpowiedniej płacy minimalnej w Unii Europejskiej ma służyć budowaniu sprawiedliwych i odpornych gospodarek jak również społeczeństw.
Na chwilę obecną trudno jest ocenić realne skutki, a także koszty, jakie będą związane z ewentualnym ustaleniem adekwatnego wynagrodzenia minimalnego w Unii Europejskiej. Faktyczna ocena tej inicjatywy miałaby nastąpić po upływie 5 lat od jej wejścia w życie. Istotnym jest, czy w takim czasie udałoby się wprowadzić adekwatne minimalne wynagrodzenie na obszarze całej Unii Europejskiej, co miałoby znaczący wpływ na miarodajność takiej oceny.
Pełną treść wniosku ustawodawczego Komisji Europejskiej dotyczącego projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej mogą Państwo znaleźć tutaj.
V. Umowa o dzieło z obowiązkiem rejestracji
Wraz z początkiem 2021 r. wprowadzono obowiązek rejestrowania umów o dzieło w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Zmiana ta została wprowadzona na podstawie art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 z późn. zm.).
Od chwili zawarcia umowy o dzieło, czynność ta musi być dokonana przez płatnika składek w terminie 7 dni. Obowiązek rejestracji nie dotyczy umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem, takich które będą wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, ale są zawarte z innym podmiotem, a także umów zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.
VI. Oddajesz krew? Będziesz miał wolne od pracy!
Od 26 stycznia 2021 r. pracownicy oddający krew lub osocze w czasie epidemii mają prawo do dwóch dni zwolnienia od pracy – w dniu pobrania oraz w dniu następnym. Koszt dni wolnych od pracy ponosi pracodawca. Dodatkowe dni zwolnienia od pracy zostały wprowadzone ustawą z 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U poz. 159). Do ustawy o publicznej służbie krwi dodano m.in. nowy art. 9a i zgodnie z ust. 1 pkt 1 tego przepisu pracownik, który w czasie ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, ma prawo do zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym.
VII. Pierwszy wyrok Sądu w sprawie ujawnienia danych osobowych (RODO)
W sprawie dotyczącej ochrony danych osobowych zapadł pierwszy wyrok, w którym Sąd przyznał zadośćuczynienie za ujawnienie danych osobowych na podstawie przepisów RODO.
Stan faktyczny sprawy dotyczył ujawnienia danych osobowych w związku z kolizją drogową, a pozew złożony został przez właścicielkę pojazdu. Nie prowadziła ona samochodu w chwili zdarzenia, jednak to na nią wystawiona była polisa OC. Naruszeniem danych osobowych w tej sprawie było przekazanie przez ubezpieczyciela poszkodowanemu w stłuczce wszystkich danych właścicielki pojazdu, w tym również numeru PESEL oraz numeru telefonu.
Sąd uzasadniając rozstrzygnięcie odwołał się do przepisów RODO i wskazał, że dane takie jak numer telefonu czy PESEL nie są konieczne do dochodzenia roszczeń związanych z kolizją. W związku z tym właścicielce pojazdu przyznano 1,5 tys. zł zadośćuczynienia.
VIII. Prawo do milczenia w postępowaniu administracyjnym
2 lutego 2021 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-481/19, DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob), który będzie miał bardzo istotne znaczenie dla wszystkich reżimów prawnych, gdzie nakładane są administracyjne kary pieniężne, w tym dla prawa ochrony danych osobowych. Obecnie zdarzają się sytuacje, gdzie UODO nakłada kary za brak współpracy z organem. Jeżeli więc będziemy mieli do czynienia z sytuacją, że administrator danych będzie osobą fizyczną, taka osoba będzie mogła odmówić przekazania określonych informacji z obawy przed nałożeniem na nią kary finansowej za naruszenie przepisów RODO. Co więcej, taka odmowa nie będzie mogła skutkować nałożeniem kary za brak współpracy z organem nadzorczym.