Dowód z opinii biegłego po nowelizacji procedury cywilnej
Szeroka nowelizacja procedury cywilnej wprowadzona ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) dotyczy m. in. postępowania dowodowego.
W zakresie dowodów ustawodawca postanowił wprowadzić nowe rozwiązanie odnośnie dowodu z opinii biegłego. Nadal konieczne jest dopuszczenie przez sąd dowodu z opinii biegłego sądowego, ilekroć pojawi się przypadek wymagający wiadomości specjalnych. Następuje to po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru (art. 278 § 1 KPC). Dodano natomiast art. 2781 KPC, zgodnie z którym sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.
Obecnie w przypadku konieczności zasięgnięcia opinii specjalistów z danej dziedziny, sąd nie musi obligatoryjnie powoływać dowodu z opinii biegłego, ale może dopuścić dowód z opinii już istniejącej. Ustawodawca wskazuje jednocześnie dwa zastrzeżenia:
- opinia była sporządzona na zlecenie organu władzy publicznej oraz
- opinia była sporządzona w postępowaniu przewidzianym przez ustawę.
Zgodnie z powyższym, opinia może być przygotowana na zlecenie nie tylko sądu, ale również innego organu jak np. prokuratury. Biegły nie musiał zatem opiniować w sprawie sądowej.
W kwestii zaś „innego postępowania przewidzianego przez ustawę” wskazuje się, że może być to postępowanie sądowe, np. karne czy sądowoadministracyjne, jednakże również postępowanie pozasądowe – przepis nie wyłącza bowiem takiej możliwości. Warunkiem jest jedynie, aby było ono przewidziane przez ustawę. Postępowaniem może być zatem także postępowania administracyjne czy chociażby przygotowawcze w sprawach karnych. Wyłącza to jednocześnie dopuszczalność użycia w sądzie opinii sporządzonych na prywatne zlecenie strony oraz opinii sporządzonych w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy, ale na zlecenie podmiotu niebędącego organem władzy publicznej. Taki dowód może jedynie stanowić twierdzenie samej strony i wspierać jej argumentację w toczącym się postępowaniu.
Ponadto wprowadzona została istotna zmiana odnosząca się do dowodu z opinii biegłego w postępowaniu uproszczonym. Dotychczas zasadą był brak możliwości powołania dowodu z opinii biegłego w postępowaniu uproszczonym, jednakże po nowelizacji taka możliwość już istnieje. Zgodnie z art. 5057 KPC, ilekroć ustalenie zasadności lub wysokości świadczenia powinno nastąpić przy zastosowaniu wiadomości specjalnych, od uznania sądu zależy powzięcie samodzielnej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy albo zasięgnięcie opinii biegłego.
Celem wprowadzenia powyższych zmian jest usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie rozpoznawania spraw przed sądami powszechnymi.